Voor jezelf opkomen en grenzen aangeven is een essentiele vaardigheid die vaak over het hoofd wordt gezien in onze drukke en veeleisende wereld. Het vermogen om duidelijk je grenzen aan te geven en je eigen behoeften te erkennen, is van cruciaal belang voor een gezonde balans in je leven. Od het nu op het werk, in vriendschappen of in relaties is, het is belangrijk om te weten hoe je voor jezelf kunt opkomen zonder anderen te kwetsen.
Agressief of duidelijk?
Assertiviteit wordt vaak onterecht gezien als agressiviteit door mensen die het moeilijk vinden om hun grenzen aan te geven. Als je niet zo gewend bent om je behoeften kenbaar te maken aan anderen, dan voelt het vaak alsof je agressief bent naar anderen als er een grens wordt overschreden. Maar, als je dan toch eens assertief bent, ga dan nog even door en check bij de ander of je inderdaad agressief bent geweest. Vaak krijg je dan een antwoord dat lijkt op: 'agressief? Nee joh! Lekker duidelijk, fijn!'
Grenzen aangeven is lastig
Waarom is het dan zo lastig om je grenzen aan te geven? Waarschijnlijk is dit nog een overblijfsel uit de oertijd: in de tijd dat de mens nog in grotten woonde en op mammoeten jaagden, was het belangrijk dat je onderdeel was van de groep. Met een groep is de kans op overleven namelijk groter, dan in je eentje. In je eentje heb je niet zoveel te vertellen tegenover een mammoet, terwijl je als je in een groep bent de taken kunt verdelen: de een leidt de mammoet af, de anderen schieten ontelbare speren en pijlen op het beest af (ik noem maar iets, ik was er niet bij denk ik...) Het was dus belangrijk om onderdeel van de groep te zijn. Als je iets te assertief was, dan werd de kans op verstoting uit de groep een stuk groter. En alleen in de wijde wereld zijn was nu niet bepaald een strak plan.
Angst voor uitstoting van een groep bestaat nog steeds. Nu zul je het in je eentje wat makkelijker redden in de grote boze wereld, want, spoiler alert: de mammoeten hebben het niet overleefd en de mens wel. De wereld is dus wat mammoeten betreft een stuk veiliger geworden. Toch is de angst op buitensluiten wel van generatie op generatie over gegaan en precies dit is de reden waarom sommige mensen zich als een deurmat laten gebruiken: ze laten zonder morren over zich heen lopen en geven geen enkele grens aan.
Gevolgen van geen grenzen aangeven
Geen grenzen aan kunnen geven is dus een souvenir van vroeger, die we al generaties lang met ons meeslepen. En dat is niet handig. Want als jij geen grenzen aangeeft, zit jij straks met de gebakken peren. Mensen leggen allerlei taken bij je neer, hebben torenhoge verwachtingen waaraan jij denkt te voldoen en voor je het weet zit jij samen met je burn-out op de bank. Dit is namelijk een gevolg van stelselmatig je eigen behoeften negeren en altijd de behoeften van een ander boven je eigen behoeften stellen.
Overbelasting, stress en een gebrek aan zelfvertrouwen zijn allemaal het gevolg van geen grenzen aangeven aan anderen. Mensen denken dat je er nog meer bij kunt hebben op dat bordje van je en blijven je maar bedelven onder de taken. Je klaagt immers niet? Dus waarom zou je er niet nog iets bij kunnen doen?
Voor jezelf opkomen egoïstisch?
Voor jezelf opkomen is niet egoïstisch, of een teken van zwakte, maar juist een teken van kracht en zelfrespect. 'Zo ga je niet met mij om!' is de boodschap die je uitzendt als je je eigen grenzen aan geeft. Dat hoeft niet agressief of met veel bombarie. Dat kan op een hele rustige manier: Stel je eens voor dat je in een groep bent waar iemand voortdurend grapjes maakt die jou kwetsen. In plaats van boos te worden of het gelaten over je heen te laten gaan, kun je op een respectvolle manier je grenzen aangeven. Bijvoorbeeld door te zeggen: 'Ik waardeer je gevoel voor humor, maar sommige van de opmerkingen voelen voor mij kwetsend. Zou je daar rekening mee willen houden alsjeblieft?"
Nee is ook een antwoord
Wacht niet te lang met het aangeven van je grenzen. Hoe langer je wacht, hoe meer stress en frustratie zich in je ophoopt, Uiteindelijk ben je een etterende puist die plotsklaps openbarst als er maar het kleinste incident gebeurt. In je emoties knal je al je frustraties eruit en dán kan grenzen aangeven ineens niet meer zo liefdevol plaats vinden. En dan kon er nog wel eens wél sprake zijn van agressie in plaats van assertiviteit . Dus onderzoek goed bij jezelf in hoeverre je er nog taken bij kunt hebben of aan een verzoek van iemand kunt voldoen. Onthoud: 'Nee is ook een antwoord."
